Düşünme Eğitiminde De Bono’nun CORT Yöntemi

Dr. Birsel AYBEK’in Örneklerle Düşünme ve Eleştirel Düşünme kitabı 2010 yılında basılmış. Yazarın çocuklara yönelik ve düşünme eğitimi konulu başka kitapları var. Kitapta ülkemizde de bilinen Edward De Bono’nun Altı Şapkalı Düşünme ve CORT eğitim modelleri özetlenmiş. CORT, düşünme eğitimi alanında en çok kullanılan yöntem. ABD, İngiltere, Kanada, Avustralya, Japonya ve Venezuela’da kullanılıyor. Kitapta CORT modelindeki on ders kısaca açıklanıyor ve örnekler veriliyor. Bölümü şöyle bitiriyor yazar:

“Öğretmenler yukarıdaki 10 derse yönelik etkinlikleri sınıfta gerek işledikleri konularla gerekse güncel problemlerle ilişkilendirerek öğrencilere hem eleştirel düşünme becerileri kazandırıp hem de dersi onlar için daha zevkli hale getirebilirler.”

Şimdi adım adım bunu yapmayı deneyeceğim. Konu anlatımı kitaptan, örnekler benden. Örneklerimi beğenmeseniz de konuyu anlarsınız. Kendi örneklerinizi de bulabilir, sınıfta veya arkadaşlar arasında tartışabilirsiniz. Düşünmeyi gerçekten öğrenmek veya öğretmek istiyorsanız “ters” örneklerden çekinmeyin. 

Gazeteci Kılıklı NATO Askerleri

“Habercilik” ile psikolojik savaş arasındaki ince çizgi…

Basında Ukrayna Dezenformasyonu

Rusya, Ukrayna’nın ABD ve NATO yanlısı hükümetini devirmek için 24 Şubat’ta askeri saldırı başlattı. Birkaç video haberini inceleyeceğiz. Böyle bir yazı yazmak istemiyordum ama her savaşta olduğu gibi dezenformasyonun büyüklüğünü görünce yazmak zorunda hissettim.

Bir Tartışma Bütün Farklı Görüşleri İçermeyebilir

Kanadalı ve Amerikalı kamyon şoförlerine Covid iğnesi olma zorunluluğu getirilmesi üzerine şoförler Kanada’da yolları kapatıp hükümetin geri atmasını beklemeye başladılar. Kanada başbakanı kamyon şoförlerini olağanüstü hal ilan edip anayasayı askıya almakta tehdit etti. Muhalifler bunun Kanada tarihinde çok ender (ikinci kez olacak) görülen bir şey olduğuna dikkat çekip başbakanı en küçük bir zorluk durumunda kılıcı çekmekle suçladılar.

Buradan çıkarılacak bir ders var.

Zihin Açıcı Yazı

Eleştirel düşünür olmak isteyenlerin en değerli sermayesi zihnidir. Onu canı gibi korumalıdır. Modern yaşam bilinci örten, farkındalığı azaltan, eleştirel düşünmenin, zihinsel canlılığın önüne geçen, kişiyi sürünün birbirine benzeyen koyunları gibi edilgen, etkisiz ve yeri doldurulabilir bir nesneye çeviren pek çok bastırıcısı vardır. Bu bastırıcıları tanımak onlardan sakınmak için yararlı olacaktır. Bu yazıyı bunların çoğunu deneyimlemiş ve zararına tanık olmuş biri olarak yazıyorum.

Sayısal Okuryazarlığa Giriş

Yazıyı pdf olarak indirebilirsiniz (50 sayfa): indir

Genel mantığın üç konusu; dilbilgisi, biçimsel mantık ve matematiktir. Bunları bir konunun üç alt şubesi gibi değil, üç yüzü gibi düşünmek daha doğru olur. Sayısal okur-yazarlık, bildiğimiz okuyabilme ve yazabilme özelliğinin sayılarla ilgili dengidir. Bu bölümde matematik dersi verilmeyecektir. Hepimizin bildiği aritmetik ilkeleri eleştirel okuma sürecinde nasıl uygulayacağımızın örnekleri sunulacaktır. Kitap sırası izlenmeyecek, uygulamaya ve örneklere ağırlık verilecektir. Yapılmış herhangi bir çalışma, basılmış herhangi bir yayın örnek alınmayacaktır. Bu yüzden içerik kısmen deneysel olacaktır.

Basın – 4: Basının Yazmadıklarının Önemi

Eleştirel medya okurluğu dizisine devam ediyorum…

Okuma kolaylığı için yazıyı pdf olarak indirebilirsiniz.

Nedensellik ve Olasılık Üzerine Kısa Bir Not

Nedensellik önemlidir. Eleştirel düşünme dersine nasıl başlanır diye üç kez düşündüm, üçünde de temel mantık kurallarıyla başlamak gerektiği sonucuna vardım. Nitekim piyasa işi eleştirel düşünme kitapları da öyle başlıyor, haksız sayılmazlar. Eleştirel düşünür olmak isteyen kişi yaşamdaki nedensellik örgüsünün farkında olmalı ki bu örgüdeki yırtıkları fazla yitime uğramadan görebilsin. Böyle bir yırtık yok elbette, doğa yasaları şaşmaz. Şaşan insanlardır. Örgüdeki yırtık onların sözlerinde, uslamlamalarında, olayları ve fikirleri sunuş biçimlerindedir.

Sözcükler: “Ben” ve “Biz” İkiyüzlülüğü

Öncelikle basın, ikincil olarak da üniversite ve politika egemen söylemi oluşturur. Egemen söylem, kitle iletim araçlarını (iletişim değil) kullanarak azınlığın düşüncesini, dünya görüşünü, ülküsünü, güdülenmesini, ahlakını çoğunluğa aşılar. Bu blog, çoğunluğun üyelerini bu mekanizmaya uyandırmak ve koyun gibi güdülmekten alıkoymak amacıyla yazılıyor.

Son yıllarda internetin ve sosyal medyanın aptallaştırma gücü sayesinde aşılamanın dozu artmıştır. Aşılamada sözcük oyunlarına sık başvurulur. Bu oyunlardan biri aşılamayı yapmak isteyen sözcünün “ben” ve “biz” adılları arasında yaptığı seçimdir. Bu seçimi okurda /dinleyicide /hedef kişide oluşmasını istediği algıya ve yargıya, yönelmesini istediği davranışa göre yapar. Örnekleri inceleyelim:

Doktora Güvenilir Mi?