Örüntü Tanıma – 2

İki örnek daha vereceğim. Biraz bilgi-yoğun olması sizi sıkabilir ama her bir ayrıntıyı bilmeniz gerekmiyor. Bakış açısını anlamaya çalışın.

Örüntü Tanımaya Giriş

Hemen hiçbir eleştirel düşünme eğitimi kaynağında örüntü tanıma diye bir konu bulamıyoruz. Bu terim çoğunlukla yazılım geliştirme, kalıtım ve psikoloji alanlarında karşımıza çıkıyor. Ben bilinçli düzeyde geliştirilmiş bir örüntü tanımanın eleştirel düşünmenin bir parçası olduğunu, eleştirel düşünmeyi bir eğitim alanı olarak düşünmeye başladıktan sonra anladım. Elde ettiğim bulguları bilgim ve anlatım gücüm yettiği kadarıyla paylaşmaya çalışacağım. Standart bir ders olmadığı için, hatta bu bir “ders” bile olmadığı için el yordamıyla, doğaçlama ilerliyorum. Bu yüzden bu çalışmayı daha sonra geliştirebilmem için geribildiriminiz önemli. Eğer bu sayfalarda yeniyseniz ve eleştirel düşünmeye giriş yazılarını okumadıysanız okumanızı ve sonra bu yazıya dönmenizi öneririm.

Yazıyı pdf olarak indirebilirsiniz (13 sayfa): İndir

NFT Nedir? (eleştirel gözle)

Çok zengin kişilerin günlük yaşamlarının çalışan kesim insanlarınınkinden önemli bir farkı var ki neredeyse hiç kimsenin söz ettiğini görmedim. Yıllar önce bir röportajında Nihat Genç’in teğet geçtiğini, hatta belki ancak sıyırıp geçtiğini duymuştum ama gerisini duymadım. Bu kişiler parayla, ev işleriyle, çocuğun dersleriyle falan kaygılanmazlar. Bizi kuşatan gelecek ve güvenlik kaygısı bu kişilerde bulunmaz. Bu yüzden zihinleri ve gönülleri bizim anlamakta zorlanacağımız kadar farklı düşlerle, hırslarla, heveslerle doludur. Bu tıpkı doymuş kişinin yiyeceklere ilgi duymayışına benzer. Tok, açın halinden anlamaz ama pek söylenmediği gözden kaçan, açın da tokun halinden anlamadığıdır. Tok, açın aklına bile gelmeyen şeylere yönelir.

“Doğrulama” Siteleri Nasıl Dezenformasyon Yapar: Bill Gates ve Aşılar Örneği

2021’de dünya ülkelerinin haydut yöneticileri “Korona aşısız” kalmasın diye anayasa tanımadan bastırırlarken, “bilimin ışığında” yürüyen fikri, vicdanı, irfanı hüphür doktorlar da onlara yardım ve yataklık ederken, muhalif haber ve yorum siteleri çoktandır Bill Gates’in aşılarla nüfus azaltma planından söz ederken, bu bilginin sosyal medyada yayılmasını ve ciddiye alınmasını önlemek amacıyla arka arkaya haberler yapılmaya başladı. Bunlardan birini örnek olarak kısaca inceleyeceğim.

Eleştirel Düşünürü Güdüleyen Şey Nedir?

Peki, Söyle Bakalım Bu Hileyi Nasıl Yapıyorlar?

Bilmiyorum. Sahtekarlık yaptıklarını, yalan söylediklerini, tuzak kurduklarını bilmem için bunu nasıl becerdiklerini bilmem gerekmiyor. Bu çok temel bir ilke. Bu ilkeyi göz ardı edenler, pek çok tuzağı, sahtekarlığı, dümeni göremiyorlar. Bir başka deyişle metindeki veya resimdeki tutarsızlığı göremiyorlar. Bundan dolayı bu ilke eleştirel okumanın yaşamsal bir parçasıdır.

Gerçeği Bastırmanın 25 Yolu: Dezenformasyon Kuralları

Yazar: Michael Sweeney

Kısaltarak çeviren: Selim Çalışkan – elestireldusun.wordpress.com

Orijinal adı: Twenty-Five Ways To Suppress Truth: The Rules of Disinformation

Michael Sweeney, Türkiye’de yayınlanmamış olan Professional Paranoid (Profesyonel Paranoyak) kitabının yazarıdır. Tarihsel, politik, felsefi veya böyle sınıflara ayrılamayacak önemli gerçekleri arayanlar çoğu zaman komplo kuramlarıyla yüzleşmek durumunda kalırlar. Ezici çoğunluğun, kitap yığınlarının, ışıltılı kişiliklerin gür sesi, eleştirel okurun düşüncesinin sesini bastıracak mıdır? Yalan söylemeyi, aldatmayı, gerçeği kasıtlı olarak örtmeyi bir kariyer ve geçim kaynağı edinmiş olan kişi ve kurumların, bütünüyle aldatma üzerine kurulu reklamcılık, halkla ilişkiler gibi sektörlerin var olduğu bir dünyada, biraz kılavuzluğun kişinin vicdan mahkemesine katkısı olabilir. Egemenin işine gelmeyen her büyük suçlamayı “bunlar komplo kuramı” diye savuşturmasına izin verirsek, birileri gerçekten çok kötü komplolar kurduğunda bundan nasıl haberimiz olabilir? Bu sayfaları her insanda bulunan düşünsel ve duygusal zayıflıkları kullanmayı bilenlerin elinde oyuncak olmak, aldatılmak, aptal yerine konmak istemeyenler için bir yardımcı kılavuz olması için hazırlıyorum. Dolayısıyla komplo kuramı kavramını yerli yersiz kullanarak gerçeği çarpıtmaya çalışanların karşısında dik durabilmek ve profesyonel kandırıcılıktan, ezici propaganda gücünden etkilenmeden kendi yargılarına varmak isteyenler olacaktır. Sweeney aşağıdaki makaleyi 1997’de kaleme almıştır. Verdiği örnekler o yıllarda ABD’de “komplo kuramı” olarak tartışılan konulardan alınmıştır. 2001’den sonra yazmış olsaydı herhalde bütün örnekleri yalnızca 11 Eylül tartışmalarından verebilirdi. Sürekli ve sistemli bir biçimde uygulanan bilgi çarpıtması yöntemlerini bir dizi olarak tanımlayıp sınıflandırmış, sorgulayan insanların bunlara sık sık göndermeler yapmalarını ve böylece bunların bilinir duruma gelmesini ummuştur. Basını, interneti, politik tartışmaları… üzerindeki ağır dezenformasyon köpüğünden sıyırarak okumayı ve dipteki değerli öze ulaşmayı isteyenler için bulunmaz bir kaynaktır. Kaynak göstererek alıntılayabilir, kopyalayabilirsiniz. Yazıyı .pdf biçiminde indirebilirsiniz: gercegi-bastirmanin-25-yolu