Basın Okuması: “Sosyal Medyada Hitler Aşkı”

Türkiye Yahudilerinin gazetesi olan Şalom, “Sosyal Medyada Hitler Aşkı Kabardı” başlığıyla bir “haber” yaptı. Gelin bu ufacık tefecik içi dolu turşucuk haberciği eleştirel bir gözle irdeleyelim.

Haberin bağlantısı: salom.com.tr/haber-109471-sosyal_medyada_hitler_aski_kabardi.html 

Arşiv: http://archive.is/i3RxU

Haberin görüntüsü:

1) Haberde hepi topu altı kişinin yazdığı birer cümle gösteriliyor. Sosyal medyadaki kişilerin gerçek kişiler olmayabileceği bilinir. Gerçek kişi olsalar bile yetişkin olduklarını belli edecek hiçbir işaret olmayabilir. Bu altı kişinin gerçek kişiler olup olmadığını bilmediğimiz gibi, ciddiye alınacak yaşta olup olmadıklarını da bilmiyoruz. Bu kadarcık küçük ve belirsiz veriden haber yapılamaz. Hiç yoktan yaygara çıkarmaya çalışmak, Yahudi yurttaşları boş yere kaygılandırıp dertlendirmek ahlaklı bir davranış değildir.

2) Haberde hepi topu altı kişinin yazdığı birer cümle gösteriliyor. Türkiye’de 2012 yılında internet erişimi olan nüfusun %88’i Facebook kullanıcısı idi. Aradan geçen sürede internet erişimi oranı arttı, buna Twitter vb. ortamlar eklendi, sosyal medya kullanıcısı oranı arttı. Şu anda Türkiye’de en az 35 milyon sosyal medya kullanıcısı var. (http://www.internetworldstats.com/stats4.htm, https://www.smartinsights.com/social-media-marketing/social-media-strategy/new-global-social-media-research/) Bunların arasından kim olduğu belli olmayan altı kişinin arkadaşlarıyla aralarında konuştukları şeylerin önemi nedir? Muhabir, oldu olacak bir mahalle kahvesine girip masalarda konuşulanları “haber” yapabilirdi. Aynı şeydir.

3) Haberde gösterilen mesajların kaynağı verilmediği için gerçek olup olmadığı belirsizdir. Birinci maddede gerçek kişiler olup olmadığının belirsiz olduğunu söylemiştim. Bu iki maddeyi bir araya getirerek size çok benzer hayali bir haber ürettim; yani yoktan haber var ettim. Buyrun:

Bu kullanıcılar hiç var olmadılar ve bu tvitler hiç atılmadı. Bu tür şeyleri siz de beş dakikada hazırlayabilirsiniz. Photoshop’a falan ihtiyacınız yok. Sahte sosyal medya ekran görüntüsü hazırlayabileceğiniz siteler var.

4) Üçüncü maddeyi yalnızca sormamız gereken soruyu sormuş olmak için yazdım. Ben bu haberdeki seçkilerin bilgisayar başında üretilmiş olmasını pek olası görmüyorum. Şalom gazetesinin yayın çizgisini bildiğim için, muhabirlerin “Yahudi düşmanı” şeyler yazan kendi halinde sosyal medya kullanıcılarını “haber yapacak bir şey çıkar” beklentisiyle düzenli olarak izliyor olmalarını daha büyük olasılık görüyorum. Bunu pek çok gazeteci türlü amaçlar için yapıyor; bunda şaşırılacak bir şey yok. Ama bunu yapanlar bilinen, tanınan politik kişileri, önderleri, bilimadamlarını izliyorlar, sokaktaki adamları değil.

5) Şimdi içeriğe gelelim ve gazetenin yorumunu yorumlayalım. Okuduğunu anlama sıkıntısı çekmeyen herkes, burada bir Hitler sevgisi veya övgüsü olmadığını görebilir. Bu altı kişi Yahudilerin “fırınlarda yakılmalarını” övüyor veya buna seviniyor da değiller. Yalnızca şaka konusu yapıyorlar. Bunu anlamaktan aciz iseniz gazeteci değil, bedensel işçi olmanız gerekirdi.

6) Gazetenin yorumunu isabetli varsayar ve “Yahudilerin fırınlarda yakılmaları” öyküsünün yaygın biçimde şaka malzemesi yapıldığını düşünürsek, bunun birinci olası nedeni başta Şalom olmak üzere Türk gazetelerinin son yıllarda her bahaneyle “Yahudi soykırımını” konu etmeleri olmalı. Savaşa girmemiş ve olaylara tanık olmamış, dolayısıyla savaşın ayrıntılarını bilmeyen, savaşın ayıplarına ve suçlarına katılmamış bir toplumda, yetmiş yıl sonra neden aniden Yahudi soykırımı anmaları başladı? Bu anmalarda “fırınlarda yakılma” gibi ilgi çekici ve kafa karıştırıcı anlatılara yer veriliyorsa sokaktaki adamın bu kulaktan dolma efsanevi bilgiye, üstelik kendisini ilgilendirmeyen bir bilgiye cıvık tepkiler vermemesini beklemek gerçekçi değildir. Belki de ektiğinizi biçiyorsunuzdur?